Przede wszystkim "Urbi…" |
Krzysztof Nawratek |
sobota, 01 stycznia 2011 |
Zapytaliśmy urbanistę Krzysztofa Nawratka czego w Nowym Roku życzy nam oraz innym polskich ruchom miejskim. Nawratek jest dla polskiej krytycznej refleksji nad miastem tym, czym papież dla Watykanu. Prezentujemy zatem noworoczne przesłanie papieża polskich urban studies :) (red.)
Czytelnik ‘Innych Pieśni" powiedziałby: "powoli przełamuje się keros". Od 2008 roku, gdy okazało się, że obietnica końca kryzysu była bez pokrycia, wiemy (przynajmniej niektórzy z nas), że świat klasy średniej biorącej kredyty hipoteczne na domki na przedmieściach się skończył. W gruncie rzeczy – świat klasy średniej jako takiej powoli przestaje istnieć. Wbrew nadziejom z początków XX wieku, nowy, spekulacyjny, "kognitywny" kapitalizm przyniósł miastom rozwój oparty na fikcji. Miasta rosły, nowa architektura drapała chmury, dziury w miejskich budżetach osiągały nieznane rozmiary. Setki miast – również, a może przede wszystkim te, w których wielu z nas chciałoby mieszkać, jak Florencja, Barcelona czy Berlin, znalazły się na skraju bankructwa. Młoda klasa średnia w postaci "nowych mieszczan" zaangażowana w produkcje kultury uwierzyła w takie miasta. W Polsce działalność w "nowych ruchach miejskich" oraz zainteresowanie sztuką w mieście stały się jedną z najbardziej cool’ form spędzania wolnego czasu. Jak pisze Joanna Erbel: Już mało kto pyta: „Czy sztuka w przestrzeni publicznej?”, ale „Jaka?” i „Dla kogo?”. W 2011 roku przyjdzie odrzucić mejnstrimowe przesądy, zadać pytania, które dziś nie są "sexy" i które dzisiaj zadają jedynie niektórzy nie-mieszczańscy aktywiści – "po co sztuka w mieście?", albo jeszcze bardziej fundamentalne "po co miasto?". Miasto oparte na produkcji kultury, inwestujące w festiwale, muzea i różowe jelonki, odchodzi w przeszłość. Siłą inercji wciąż artyści i "twórcy kultury" będą w tym roku mieli szanse wystawiać miastu faktury, lecz coraz trudniej będzie je zrealizować. Miasto dla klasy średniej, a więc owo "cappuchino city", z którego naśmiewał się Jeremy Gould, miasto leniwej konsumpcji, jest trupem. W 2011 roku świadomość tego, że ktoś za to cappuchino musi zapłacić, powoli zacznie przebijać się do świadomości miejskich polityków. Dopiero co wybrane rady miejskie i prezydenci będą mieli szanse, by odrzucić to, co nie działa, i zacząć szukać mechanizmów, które będą w stanie zapewnić ich miastom stabilny i zrównoważony wzrost. Niech więc zacznie się znów mówić o przemyśle, o produkcji żywności, o tym, co lokalne, a nie tylko, co globalne. Zamiast wspierać korporacje i wielki kapitał, niech przyjdzie wreszcie czas troski o lokalną akumulację kapitału. Nie troszczcie się więc w 2011 roku o to, co przepływa, lecz o to, co zostaje, o to, co trwa. Trawestując Slavoja Zizka: Do not be afraid, join us, come back! You’ve had your middle-class fun, and you are pardoned for it – time to get serious again! (Nie lękajcie się, wracajcie i przyłączcie się do nas! Pobawiliście się w klasę średnią i jest to wam wybaczone. Teraz czas wydorośleć!) Niech taki będzie ten rok – czas, by znów zacząć myśleć, mówić i działać poważnie. Rok szukania sensu i mechanizmów przetrwania dla współczesnych miast. Rok nie dla mieszczan, lecz dla mieszkańców, również tych, których na własne mieszkania nie stać (lub których mieszkania są – i przez najbliższe 25 lat będą – własnością banków), rok produkcji, a nie konsumpcji, rok uczciwej pracy, a nie rok drobnomieszczańskiej "kreatywności", rok budowania instytucji, a nie liberalnej fantazji o "emergencji". Odrzućcie fantazmaty, jakie zaczadzały wasze umysły przez ostatnie lata, pora jeszcze raz wymyślić nowoczesność. Krzysztof Nawratek - wykładowca w School of Architecture, Design and Environment w University of Plymouth. Autor książek Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji (Universitas, Kraków 2005) oraz Miasto jako idea polityczna (Ha! art, Kraków 2008). W przygotowaniu jego kolejna książka Uchwycić pomiędzy. Wprowadzenie do miejskich rewolucji (2011).
Dodaj do...
Poleć znajomemu
Komentarze (0)Zapisz się do kanału RRS tego komentarzaPokaż/Ukryj Komentarze Napisz komentarz |
Poprawiony: niedziela, 16 stycznia 2011 16:25 |